Bitkilere kışın gübre verilir mi?

Kış aylarında bitkilere gübre verme konusu, bitkinin türüne, bulunduğu iklime ve bakım koşullarına bağlı olarak değişir. Ancak genel olarak şu prensipler geçerlidir:

1. Kış Uykusunda Olan Bitkiler (Dormant Bitkiler):

• Kış aylarında birçok bitki, büyümesini durdurarak dinlenme dönemine girer. Bu dönemde bitkilere gübre verilmesi genellikle önerilmez. Çünkü bitki büyüme göstermediği için gübreyi kullanamaz ve bu durum köklerde tuz birikmesine neden olabilir.

2. İç Mekan Bitkileri:

• Eğer bitki içeride ve büyümesini sürdürüyor gibi görünüyorsa (örneğin, yaprak çıkarıyorsa), düşük dozda bir gübre kullanılabilir. Ancak genellikle kış boyunca gübreleme sıklığını azaltmak iyi bir fikirdir.

3. Sebze veya Mevsimlik Bitkiler:

• Kışın aktif büyüme gösteren sebzeler ya da mevsimlik çiçekler yetiştiriyorsanız, düşük dozlu, sıvı formda bir gübre ile besleme yapabilirsiniz.

4. Bahçe Bitkileri ve Çalılar:

• Bahçedeki bitkilere, kış öncesi sonbaharda yavaş salınımlı bir gübre uygulanmışsa, kış boyunca ek gübrelemeye gerek kalmaz.

5. Toprak Hazırlığı:

• Kış aylarında, gübreleme yerine toprağı organik maddelerle (kompost, yanmış hayvan gübresi gibi) zenginleştirmek, bahar dönemine hazırlık için faydalı olabilir.

Eğer hangi bitkiye gübre vereceğinizden emin değilseniz, bitkinin bakım talimatlarına göz atarak veya türüne göre daha özel bilgiler araştırarak ilerleyebilirsiniz.

Bitkiler Kışın Uyur mu?

Birçok bitki kış aylarında “uyku” ya da “dinlenme” dönemine girer. Bu durum, bitkilerin metabolizmasının yavaşlaması ve büyümeyi durdurması anlamına gelir. Bitkilerin kış uykusuna girmesi, çevresel koşullara (özellikle ışık, sıcaklık ve su miktarına) bağlıdır. İşte bu süreçle ilgili bazı temel bilgiler:

Kış Uykusu (Dormansi) Nedir?

Dormansi, bitkilerin zorlu çevresel koşullarda (soğuk kış ayları gibi) hayatta kalmasını sağlayan doğal bir süreçtir. Bu dönemde:

• Büyüme durur veya çok yavaşlar.
• Fotosentez azalır.
• Besin depolarını korumak ve enerji tasarrufu yapmak için metabolik faaliyetler minimum düzeye iner.

Hangi Bitkiler Kış Uykusuna Yatar?

1. Dış Mekan Bitkileri:
   • Yaprak döken ağaçlar ve çalılar: Kışın yapraklarını döker ve dinlenme dönemine girer.
   • Çok yıllık otsu bitkiler: Üst kısımları ölür, ancak kökleri toprak altında hayatta kalır.
2. Soğanlı Bitkiler:
   • Lale, sümbül gibi soğanlı bitkiler, kış aylarında toprak altında uykuya yatar ve baharda tekrar büyür.
3. İç Mekan Bitkileri:
   • Tropikal kökenli iç mekan bitkileri (örneğin, kauçuk, monstera), kışın büyümeyi yavaşlatır ama tamamen uykuya geçmez.

Kış Uykusundaki Bitkilere Nasıl Bakılır?

• Sulama: Sulamayı azaltmak gerekir. Toprak tamamen kurumadan sulamayın.
• Gübreleme: Gübre vermek genelde gerekli değildir; bahara kadar beklemek daha iyidir.
• Işık: Güneş ışığı azalacağı için bitkileri mümkünse daha aydınlık bir yere taşıyın.
• Koruma: Soğuğa hassas bitkileri donlardan koruyun.

Kışın Uyumayan Bitkiler Var mı?

Bazı bitkiler kışın da büyümeye devam eder:

• Kış sebzeleri (lahana, ıspanak, pazı gibi).
• Tropikal kökenli bitkiler (genelde içeride büyür).
• Kışın çiçek açan bitkiler (çuha çiçeği, kardelen gibi).

Bitkiler, çevresel koşullara uyum sağlayarak kış boyunca hayatta kalır ve enerji biriktirir. Bu sayede bahar geldiğinde tekrar büyümeye başlarlar.

Kışın Atılan Gübreler

Kış aylarında kullanılan gübreler, bitkilerin dinlenme dönemi ve toprağın kışa hazırlık süreci dikkate alınarak seçilmelidir. Kışın atılan gübrelerin ana amacı, toprağı beslemek ve bitkilerin ilkbahar büyümesine hazırlık yapmaktır. İşte kışın kullanılan başlıca gübre türleri ve bunların özellikleri:

1. Organik Gübreler

• Yanmış Hayvan Gübresi:
  • Kış aylarında toprağa karıştırılır. Toprağın yapısını iyileştirir ve bahara kadar ayrışarak bitkilerin kullanabileceği besin maddeleri oluşturur.
  • İnek, koyun, keçi veya tavuk gübresi en yaygın olanlardır.
  • Taze gübre yerine “yanmış” (olgunlaşmış) gübre kullanılması önerilir.
• Kompost:
  • Organik atıklardan yapılan kompost, kışın toprağa karıştırılarak humus oranını artırır.
  • Toprağı zenginleştirir ve mikroorganizmaların faaliyetini destekler.
• Yeşil Gübre:
  • Kış öncesi ekilen baklagil veya diğer örtü bitkileri, kış boyunca toprağı korur ve sonrasında organik madde olarak karıştırılır.

2. Kimyasal veya Mineralli Gübreler

• Yavaş Salınımlı Gübreler:
  • Potasyum ve fosfor ağırlıklı gübreler, kış aylarında toprak hazırlığı için kullanılır. Bu gübreler bitkilerin kök sistemini güçlendirir ve soğuk hava şartlarına dayanıklılığı artırır.
• Kireç:
  • Toprak pH’ını dengelemek için kireç uygulaması yapılabilir. Özellikle asidik topraklarda kışın kireç atmak, toprağın ilkbaharda daha verimli olmasını sağlar.
• Kışlık Gübre Karışımları:
  • Bazı özel karışımlar, özellikle kış sebzeleri veya çalıların ihtiyaçlarına göre tasarlanmıştır.

3. Toprak İyileştiriciler

• Humus ve Torf:
  • Toprağın yapısını ve su tutma kapasitesini artırmak için kullanılır.
• Leonardit:
  • Organik maddece zengin, doğal bir gübredir. Kış aylarında toprağa karıştırıldığında faydalıdır.

Kışın Gübre Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

1. Donlu Zemin: Donmuş veya suyla doymuş toprağa gübre atmaktan kaçının; bu, gübrenin etkisini azaltabilir.
2. Aşırı Gübreleme: Kış aylarında bitkilerin aktif büyümesi olmadığı için fazla gübre vermek gereksizdir.
3. Doğru Zamanlama: Gübreyi genelde sonbahar sonu veya kış ortasında, toprak hala işlenebilir durumdayken uygulamak en iyisidir.
4. Erozyon Riski: Yağışların fazla olduğu bölgelerde, gübrelerin yağmurla akmasını önlemek için toprağı malçla örtmek faydalı olabilir.

Bu gübreler, kış aylarında toprağı ve bitkileri hazırlayarak bahar dönemi için daha verimli bir başlangıç sağlar.