Lavanta

Lavanta

Lavanta Akdeniz köküne sahip olan ballıbabagiller familyasına ait bir bitkidir. Otsu gövdeye sahiptir.4 köşeli bir gövdeye sahip olan lavanta yeşil renkli bir bitkidir. Boyu yaklaşık1 metreye kadar uzayabilir. İlk bir yıl otsu olan gövdesi bir yıl geçtikten sonra odunsu bir gövde hali almaya başlar. Oldukça güzel kokulu bir bitkidir. Kokusu pek çok alanda kullanılmaktadır. Sıcak havalarda yaz mevsiminde çiçek açar. Çiçekleri mor renklidir. Çiçek açılımından sonra sonbahar aylarında meyve verir. Meyvelerin içerisinde dört adet tohumu bulunur. Yaklaşık 20 tane farklı lavanta türü bulunmaktadır. Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde lavanta yetiştiriciliği de kolaylıkla yapılabilir. Soğuk iklimlerde dayanıklı değildir.

Lavanta (Lavandula)

Hem kokusu, hem görüntüsü hem de pek çok alanda kullanım fırsatı sunması ile birçok kişinin favorisidir. Dekorlarda çiçekleri tercih edenler için oldukça güzel ve sık rastlanılan bir seçimdir.

Lavanta muhteşem kokusu dışında, çok amaçlı bir pişirme bitkisidir. Lavantalar pek çok farklı türden toprakta yetişebilir. Ama genel olarak besin elementleri zengin olmayan kumlu ve kireçli topraklarda daha iyi gelişebilirler.

Lavantanın Kokusu Nasıldır?

En belirgin özelliği kokusudur. Lavanta kokusu dendiğinde akla ilk önce mis gibi güzel kokular gelse de; kokuları türlerine göre değişiklik gösterebilir. Bazı türler güzel denemeyecek keskin kokulara sahiptir. Hoş kokan türleri ya kokusu için kurutulur ya da vücutta kullanılmak için yağ haline getirilir. Örneğin tatlı bir kokuya sahip olan İngiliz lavantası, potpuri yapımı için uygundur. Ayrıca çaylar, tatlılar ve daha pek çok yiyecek ve içecek için kullanılabilir. Güçlü bir kokuya sahip olan,  lavandula angustifolia (İngiliz lavantası) ve Lavandula latifolia (Portekiz lavantası) melezi olan Lavandula intermedia ise parfüm yapımı için favoridir.

Lavanta Renkleri

Lavandula deyince aklımıza gelecek ilk renkler;  soluk, açık mor renklerdir. Fakat bazı türleri, canlı ve koyu mor, pembe ya da beyaz renklere sahip olabiliyor. Örnek verecek olursak; düşük bakım gerektiren ve uzun ömürlü olan Nana Alba türü beyaz renge sahipken, Yine İngiliz lavantasının rosea türü , pembe bir görünüme sahiptir.

Hangi Ortamda Yetiştirilmelidir?

Toprak olarak çok seçici değildir. Kuru, hafif;kireç ve mineral bakımından zengin topraklarda yetişmeye daha uygundur. Kuraklığa dayanıklıdır ama soğuğa fazla dayanıklı değildir. Güneş sever. Fakat bazı türleri Orta Avrupa kışını rahatlıkla geçirebilecek kadar soğuğa dayanıklıdır.

T.C Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına göre, lavantalar hem generatif hem de vegetatif olarak yetiştirilebilmektedir.

Pek çok yerde yetişebilmekle birlikte, genel olarak deniz ikliminin bulunduğu yerlerde görülür. Bizim ülkemizde ise, Akdeniz Bölgesi, hem iklim hem de toprak olarak yetişmesi için uygundur.

Sulama olarak zorlu bir bitki değildir. Toprağının kum oranına göre ideal sulama sıklığı değişebilir. Çiçek çokluğunu arttırmak için ara ara sulama yapmak yeterlidir. Birkaç senede bir gübreleme çiçek verimini arttıracaktır.

Lavanta Türleri

Akdeniz ve Asya’ nın bazı bölgelerine ait 60 türü bulunmaktadır. Türler genel olarak 1,5 metreye kadar büyür.

İngiliz Lavantası (LavandaAngustifolia)

Gerçek lavanta olarak da anılan bu lavanta türü aslında İngiltere’ ye değil, Akdeniz’ e özgüdür.  Çiçek türleri farklılık gösterebilir.  Butürü; Mavi- mor, mor- mavi ya da beyaz- pembe renklere sahip olabilir. En iyi, Besin olarak fakir ve kumlu torakta yetişir. Çiçek bahçelerinde, süs amaçlı yol kenarlarında mükemmel bir seçimdir. Ezildiğinde aromatiktir.

Fransız Lavantası (LavandulaDentata)

Doğu ve Güney İspanya’ya özgüdür. Adını ise aromatik lavanta ve biberiye kokusuna sahip yapraklarından almaktadır. Yazın ilk aylarından sonbahara kadar devamlı çiçek açabilir. Işık ve sıcaklık olarak ideal bir ortamda yetiştirilirse, bu süre bir yıla kadar çıkabilir.

Lavandula x İntermedia- Lavandin

Bu tür, Portekiz ve İngiliz melez lavantasıdır. Yüksek kokuya ve koyu mordan açığa renk çeşitliliğine sahiptir. Hem yaprakları hem çiçekleri kokuludur. Bitki bahçeleri, toplu dikim, sınırlar gibi pek çok alanda yetiştirilebilir.

Portekiz Lavantası (LavandulaLatifolia)

Spike olarak da bilinir. Güçlü ve keskin bir kokuya sahiptir. Batı Akdeniz’e özgüdür. İlkbahardan yaz sonuna kadar çiçeklenebilir. Geniş yapraklara sahiptir.

İspanyol Lavantası (LavandulaStoechas)

Fransız veya Kelebek Lavanta olarak da anılır. Akdeniz ve Kuzey Afrika’ya özgüdür. Genel olarak, potpuri ve yağlar için yetiştirilir. Çiçeklerin üstünde bulunan kulakları ile çok güzel bir görünüme sahiptir.  İlkbahar ortasından yaz sonuna kadar çiçeklenme gösterebilir. İngiliz lavantasına göre daha çok nem ister.